Wielu rodziców, widząc swoje dziecko spędzające znaczne ilości czasu przy komputerze bądź na platformach społecznościowych, reaguje strachem, niezrozumieniem, czy nawet poirytowaniem. Na utartej ścieżce edukacji i kariery, zaczynającej się już przy przemyślanym wyborze profilu w liceum, nie ma bowiem miejsca na granie, streamowanie czy nagrywanie filmów na Youtube. Tym większe jest ich zdziwienie, gdy dziecko oznajmia im, iż zarobiło w Internecie trzy-, pięcio- lub nawet dziesięciokrotność miesięcznych zarobków rodzica.
Zawód – influencer.
Influencer, e-sportowiec, streamer czy blogger modowy – o takich zawodach jeszcze 20 lat temu nie słyszał nikt. Wraz z rozwojem mediów społecznościowych, gamingu oraz świata tworzenia treści online, pojawiły się nowe możliwości zarabiania przez Internet, które nie wymagają formalnego wykształcenia czy doświadczenia zawodowego. W wyniku tego zjawiska pojawiła się znacząca grupa osób, które zarabiają na swojej popularności w Internecie. W ramach tej grupy sporą część stanowią osoby niepełnoletnie. Osoby te publikują lub streamują treści (teksty, zdjęcia, materiały video), świadczą usługi marketingowe oraz sprzedają towary i usługi, w tym np. udostępniają serwery do gier online oraz sprzedają „itemy”. Najprawdopodobniej głównie z powodu braku świadomości prawnej nagminnie odbywa się to „na czarno”, bez właściwej ewidencji przychodów i opodatkowania dochodów, a także bez zadbania o nadanie działalności właściwej formy prawnej. Takie postępowanie może grozić poważnymi sankcjami karno-skarbowymi, w tym obowiązkiem zapłaty podatku od przychodów ze źródeł nieujawnionych, którego stawka wynosi 75%.
Forma prowadzenia działalności.
Forma prowadzenia działalności w Internecie będzie zależeć od wielu czynników, w szczególności rodzaju stosunków prawnych, łączących influencera, streamera lub bloggera z kontrahentami, a także indywidualnych cech tej działalności. W niniejszym artykule poruszamy tematykę samodzielnego prowadzenia i organizowania sobie działalności, czyli w formie innej, niż „praca” na rzecz innej osoby lub firmy, wykonywana na podstawie umów cywilnoprawnych lub umów o pracę.
Mając na uwadze doświadczenia naszej kancelarii, możemy przyjąć, iż najczęściej właściwym rozwiązaniem będzie ubranie tej działalności w formę jednoosobowej działalności gospodarczej. Zakładanie spółek (cywilnych, osobowych lub kapitałowych) jest wskazane jedynie w określonych sytuacjach, m.in. w zależności od tego, czy chcemy prowadzić działalność wspólnie z inną osobą, jaki jest poziom ryzyka – potencjalnej odpowiedzialności majątkowej związanej z naszą działalnością, a także czy chcemy pozyskiwać kapitał zewnętrzny od innych osób i instytucji.
Przepisy polskiego prawa umożliwiają wprawdzie nierejestrowanie działalności gospodarczej, jednakże tylko wówczas, gdy poziom naszych przychodów w jakimkolwiek miesiącu nie przekracza 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2020 roku będzie to kwota 1.300 zł).
Oznacza to, że w wielu wypadkach, przynajmniej w jednym miesiącu ww. próg przychodów zostanie przekroczony i wówczas zaistnieje konieczność rejestracji działalności w Centralnym Rejestrze Działalności Gospodarczej.
Zgodnie z art. 3 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców:
Należy jednak pamiętać (jak opisaliśmy w tym artykule), że stosownie do art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, aby działalność influencera, bloggera, streamera, gamera lub internetowego sprzedawcy zakwalifikować do pozarolniczej działalności gospodarczej, nie mogą zachodzić następujące przesłanki:
Co jednak w sytuacji, w której młody przedsiębiorca jest jeszcze niepełnoletni? Jak wskazaliśmy powyżej, po przekroczeniu w jakimkolwiek miesiącu progu przychodów 1.300,00 zł (wg stanu na rok 2020), zaistnieje konieczność rejestracji działalności w Centralnym Rejestrze Działalności Gospodarczej. Osoba niepełnoletnia nie będzie mogła tego zrobić, gdyż nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych. W tej sytuacji jest jednak pewne wyjście. Niepełnoletni przedsiębiorca nie będzie mógł samodzielnie zarejestrować działalności gospodarczej, natomiast będzie mógł skorzystać z pomocy rodzica, który formalnie sam zarejestruje się jako przedsiębiorca. W takiej sytuacji rodzic występowałby jako organizator działalności gospodarczej, w której faktycznym i bezpośrednim wykonawcą świadczonych usług byłoby jego niepełnoletnie dziecko. Możliwe byłoby wówczas zawarcie umowy zlecenia pomiędzy rodzicem a dzieckiem, na której podstawie dziecko otrzymywałoby od rodzica ustalone w niej wynagrodzenie. W takiej sytuacji, przy odpowiednio skonstruowanej umowie, wynagrodzenie małoletniego dziecka rodzica-przedsiębiorcy mogłoby stanowić koszt uzyskania przez niego przychodów, a jednocześnie do wynagrodzenia dziecka, które nie ukończyło 26. roku życia możliwe byłoby zastosowanie zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych (maksymalnie do kwoty 85.528 zł).
Pekao Leasing wspiera 15 letniego developera gry Esports Empire
Zjawisko niepełnoletnich internetowych przedsiębiorców jest z roku na rok coraz powszechniejsze
Odpowiedzialność za brak zarejestrowania działalności
Zarabianie w Internecie „na czarno” wiąże się niestety nie tylko z konsekwencjami finansowymi wskazanymi powyżej . Zgodnie bowiem z art. 601 §1 Kodeksu wykroczeń:
Jeżeli zatem organ skarbowy uzna, że influencer de facto prowadzi działalność gospodarczą, w rozumieniu wyżej wskazanego art. 3 ustawy „Prawo przedsiębiorców”, to sam fakt niedokonania zgłoszenia do CEIDG będzie stanowić wykroczenie, zagrożone karą ograniczenia wolności lub grzywny.
Co więcej, jeżeli w wyniku niezarejestrowania działalności dojdzie do uszczuplenia należności podatkowych w kwocie przekraczającej pięciokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia (na rok 2020 – 13.000,00 zł), to stosownie do art. 54 §1 Kodeksu karnego skarbowego sprawca może podlegać karze grzywny lub nawet pozbawienia wolności:
W przypadku nieletniego „przedsiębiorcy”, odpowiadać za jego przewinienia będą rodzice, stosownie do art. 105 Kodeksu wykroczeń:
Brak umów a własność intelektualna
Większość działalności prowadzonych w Internecie, opiera się o tworzenie tzw. „contentu”, czyli treści cyfrowych, takich jak filmy na Youtube, posty na Instagramie czy nawet spersonalizowane plug-iny i wirtualne przedmioty w grze („itemy”). Wiele z tych treści będzie stanowiło utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Oznacza to, że aby skutecznie przenieść prawa autorskie majątkowe, obejmujące w szczególności prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na poszczególnych polach eksploatacji, koniecznie należy sporządzić umowę w formie pisemnej:
Jeżeli zatem niezarejestrowany przedsiębiorca zleci programiście wykonanie np. sklepu internetowego czy plug-inów do prowadzonego przez siebie serwera, i nastąpi to w drodze wymiany wiadomości e-mail, to czynność ta będzie stanowić umowę w formie dokumentowej. Tak więc, stosownie do przytoczonych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, umowa ta będzie nieważna, gdyż dla tej umowy zastrzeżono formę pisemną pod rygorem nieważności. Takie zaniedbanie może narazić influencera na znaczące straty, związane z późniejszym brakiem możliwości korzystania z utworu, do którego nie pozyskał skutecznie praw autorskich, a także – w przypadku wykorzystania utworu – potencjalnych roszczeń ze strony jego autora.
Kwalifikacja podatkowa przychodów młodego przedsiębiorcy.
Ważnym krokiem, po zarejestrowaniu działalności influencera w CEIDG, jest także ustalenie kwalifikacji podatkowej jego przychodów. Polskie przepisy podatkowe nie definiują bowiem wielu rodzajów towarów i usług świadczonych w Internecie.
Jako przykład można przytoczyć chociażby sprzedaż przedmiotów wirtualnych. Handel tymi wytworzonymi przez młodego przedsiębiorcę przedmiotami (takimi jak e-booki, prywatne treści z platformy typu Patronite czy nawet przedmioty na serwerze gry Minecraft) będzie w rzeczywistości stanowił usługę, a tymi przedmiotami, które wytworzył deweloper gry (np. skiny w Counter Strike’u) będą stanowiły sprzedaż towarów.
Wraz ze wzrostem złożoności działalności prowadzonej przez influencera, rośnie ilość zarówno jego przychodów, jak i kosztów. Należy je wszystkie odpowiednio (tj. zgodnie z przepisami prawa podatkowego) zakwalifikować i zaewidencjonować, żeby uniknąć późniejszych sankcji.
Podsumowanie.
Z uwagi na fakt, iż działalność influencerów i innych internetowych przedsiębiorców jest stosunkowo nowym zjawiskiem, przepisy podatkowe oraz dotyczące statusu przedsiębiorców nie zostały jeszcze odpowiednio dostosowane do precyzyjnego odzwierciedlenia realiów tych przedsięwzięć.
Nie ulega jednak wątpliwości, iż wysoce nierozsądnym jest niezgłaszanie znacznych kwot zarabianych w Internecie, gdyż grozi to surowymi sankcjami karno-skarbowymi. Przedsiębiorczość w Internecie może być odpowiednio zalegalizowana, a przychody zaewidencjonowane. Pozwoli to młodym przedsiębiorcom w spokoju skupić się na rozwijaniu swoich ekscytujących przedsięwzięć biznesowych.
W przypadku chęci skorzystania z naszych usług przy rejestracji i legalizacji działalności prowadzonej w Internecie zapraszamy do kontaktu z Kancelarią:
– e-mail: sekretariat@lukomski-niklewicz.pl
– tel. +48 604 430 051 lub +48 509 428 522.
Niniejszy artykuł nie stanowi porady, opinii ani informacji prawnej, naświetla jedynie problematykę tematu, który może się różnić w zależności od okoliczności i stanu faktycznego danej sprawy.
Zdjęcie wyróżniające: https://imgflip.com/memetemplate/108098489/excited-kid-computer