Wiele klubów sportowych, widząc potencjał w zawodniku, w różnych sportach zespołowych, zawiera umowy cywilnoprawne – kontrakty sportowe, z zawodnikami poniżej 16. roku życia. Na ich podstawie wypłacane jest młodemu zawodnikowi wynagrodzenie. To pozwala wynagrodzić i zachęcić młodego sportowca do gry w klubie, ale dodatkowo – w przypadku szczególnie utalentowanych zawodników – powala również na związanie go z klubem na kolejne kilka lat i chroni w ten sposób klub przed jego odejściem. Ze względu na brak doświadczenia tak młodej osoby na rynku pracy, jej uwarunkowania psychofizyczne oraz konieczność realizacji obowiązku szkolnego, ustawodawca objął pracowników poniżej 16. roku życia szczególną ochroną. Jest ona realizowana na podstawie art. 304(⁵)Kodeksu Pracy (dalej k.p.). Przepis ten z jednej strony pomaga kształtować ochronę dziecka na rynku pracy, ale z drugiej strony tworzy dla pracodawców wiele wymogów, których realizacja zabezpieczona jest surowymi sankcjami, o czym kluby sportowe bardzo często nie mają wiedzą. Jeżeli w danym klubie szkoli się i bierze udział w rozgrywkach sportowych kilkudziesięcioro lub nawet kilkaset dzieci, to fakt zawarcia z kilkorgiem z nich kontraktów oraz wypłacania im na tej podstawie wynagrodzenia może nie wiązać się, w świadomości klubowych działaczy, z obowiązkami innymi niż konieczność reprezentowania ich przy zawarciu kontraktu przez rodziców (przedstawicieli ustawowych) lub ewentualnie konieczność uzyskania zgody na zawarcia kontraktu ze strony sądu opiekuńczego (co jest  – jako wymóg stawiany klubom sportowym – praktykowane przez niektóre polskie związki sportowe).

Zgodnie z art. 65 ust. 3 Konstytucji, zakazane jest stałe zatrudnienia dzieci do lat 16, natomiast art. 304(⁵) k.p. stanowi wyjątek od tego zakazu. Na mocy tego przepisu osoby poniżej 16 lat mogą wykonywać pracę lub inne zajęcia zarobkowe wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, sportową lub reklamową za zgodą inspektora pracy. Przyjmuje się, że wykonywanie pracy przez młodocianego czy dziecko, na podstawie tego artykułu, następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej (w szczególności umowy typu zlecenie). Tym samym problem ten w szczególności dotyczy sportu, gdyż kontrakty sportowe w ogromniej większości są umowami cywilnoprawnymi (umowa o świadczenie usług). Jeżeli klub sportowy podpisuje umowę świadczenia usług (kontrakt sportowy) z zawodnikiem U16, który ma na jej podstawie realizować określone obowiązki i otrzymywać w zamian wynagrodzenie, to do takiej relacji zastosowanie ma art. 304(⁵)  k.p.

Podstawowy obowiązek pracodawcy przy zatrudnianiu osób poniżej 16. roku życia to konieczność uzyskania zezwolenia właściwego inspektora pracy. Kwestie właściwości inspektora pracy reguluje zarządzenie nr 16 Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z 3.12.2007 r. w sprawie ustalenia siedzib i zakresu właściwości terytorialnej okręgowych inspektorów pracy.

O wydanie ww. zezwolenia występuje podmiot prowadzący działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. W przypadku sportu profesjonalnego podmiotem tym będzie zatem klub sportowy. Zgodnie z art.  304(⁵) klub sportowy jest zobowiązany dołączyć do wniosku:

• pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
• opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
• orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych;
• jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu – opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.

Pomimo iż w przepisie nie ma wprost wskazanego obowiązku, klub sportowy występując z wnioskiem, powinien wskazać rodzaj pracy, jaką ma wykonywać dziecko, ponieważ jest to istotne przy rzetelnej ocenie inspektora, czy wykonana praca nie będzie powodowała dla dziecka zagrożeń.

Zgodnie z art. 304(⁵) §3 k.p., właściwy inspektor pracy odmawia wydania zezwolenia, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych z zakresu działalności kulturalnej,  sportowej lub reklamowej powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka oraz zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego przez dziecko.

Zezwolenie wydane przez inspektora  powinno zawierać:

• dane osobowe dziecka i jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,
• oznaczenie podmiotu prowadzącego działalność,
• określenie rodzaju pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko,
• określenie dopuszczalnego okresu wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
• określenie dopuszczalnego dobowego wymiaru czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych;
• inne niezbędne ustalenia, wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko.

Należy jednak pamiętać, iż niezależnie od rodzaju umowy zawartej z osobą poniżej 16. roku życia, inspektor może cofnąć wydane zezwolenie. Inspektor pracy jest również zobligowany do cofnięcia wydanego zezwolenia zawsze, gdy wniosek taki wniesie do niego przedstawiciel ustawowy  lub opiekun dziecka, oraz z urzędu, gdy stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom określonym w wydanym zwolnieniu. W zakresie nieokreślonym przez inspektora w zezwoleniu umów o pracę zawartych z dziećmi mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego, w szczególności o zleceniu.

Co w sytuacji, gdy zawarcie umowy przez klub sportowy nie zostało poprzedzone uzyskaniem zezwolenia od właściwego inspektora? Zgodnie z art. 283 §2 pkt. 9) Kodeksu pracy, karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł podlega ten, kto bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia. Jak widać kara za zignorowanie obowiązku uzyskania zezwolenia inspektora pracy może być dotkliwa.

Ponadto, pozostaje jeszcze kwestia ważności umowy zawartej z dzieckiem poniżej 16. roku życia bez zezwolenia inspektora pracy lub umowy, co do której inspektor takie zezwolenie cofnął. Na pytanie o ważność takich umów nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Z jednej strony względy społeczne, w szczególności interes dziecka, mogą przemawiać za koniecznością uznania danej umowy za ważną. Jednakże należy też pamiętać, że zgodnie z art. 58 ust. 1 Kodeksu cywilnego czynność prawna (a zatem również umowa) sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna. Norma prawna zawarta w 304(⁵) §3 Kodeksu pracy ma charakter bezwzględnie obowiązujący i czynność prawna (w tym umowa), która jest z nią sprzeczna mogłaby teoretycznie zostać uznana za nieważną. W przypadku kontraktu zawartego ze szczególnie utalentowanym sportowcem mogłaby to być konsekwencja niezwykle dotkliwa, którą z pewnością lepiej byłoby uniknąć, poprzez uprzednie uzyskanie wszelkich wymaganych przez przepisy Kodeksu pracy zezwoleń.

Oliwia Cieślak

adw. Jan Łukomski

PRO JUNIOR SYSTEM – CZY KLUBY PIŁKARSKIE NADUŻYWAJĄ PZPN-OWSKIEGO SYSTEMU PROMOWANIA MŁODZIEŻOWCÓW?

Kiedy piłkarz może jednostronnie rozwiązać kontrakt z winy klubu z powodu zaległości w zapłacie wynagrodzenia? Aktualne przepisy PZPN

Do dnia 29 czerwca 2021 r. zawodnicy byli uprawnieni do złożenia klubowi jednostronnego oświadczenia o rozwiązaniu kontraktu z winy klubu w przypadku zalegania z wypłatą wynagrodzenia przez klub za łączny okres czterech miesięcy. Takie rozwiązanie zostało wprowadzone uchwałą Komisji ds. Nagłych PZPN z dnia 8 kwietnia 2020 r. w związku z trwającą pandemią COVID-19 i miało na celu zapewnienie stabilności kontraktowej przy jednoczesnym uwzględnieniu potencjalnie trudniejszej sytuacji ekonomicznej klubu. Oznaczało to, że kluby mogły nie płacić zawodnikom wynagrodzeń przez okres dwukrotnie dłuższy niż poprzednio, bez ryzyka konsekwencji w postaci rozwiązania kontraktu z ich winy.

Zmiana przepisów

Jednakże, w związku z faktem, że wznowiono rozgrywki piłkarskie, a kibice powrócili na trybuny, zdecydowano się przywrócić wcześniej obowiązujące przepisy, czyli prawo do rozwiązania kontraktu  w przypadku dwumiesięcznej zaległości.

Dlatego w dniu 29 czerwca 2021 r. Komisja ds. Nagłych PZPN podjęła uchwałę nr 19/2021 zmieniającą treść uchwały nr III/54 z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu PZPN („Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej”), przywracając zawodnikom możliwość jednostronnego rozwiązania kontraktu z winy klubu w przypadku zalegania przez klub z zapłatą wynagrodzenia za łączny okres dwóch miesięcy. Dodatkowo należy oczywiście spełnić również inne warunki formalne – wyznaczyć klubowi dodatkowy czternastodniowy termin do zapłaty oraz poinformować w odpowiedniej formie klub oraz organ prowadzący rozgrywki o skorzystaniu z prawa do rozwiązania kontraktu (bez spełnienia wymienionych warunków rozwiązanie kontraktu byłoby bezskuteczne). Powyższa uchwała weszła w życie i zaczęła obowiązywać wraz z dniem jej podjęcia, a zatem zawodnicy mogą skorzystać z prawa do jednostronnego rozwiązania kontraktu w przypadku dwumiesięcznej zaległości w zapłacie, poczynając od sezonu 2021/2022.

Obowiązek zapłaty

Realizacja obowiązku zapłaty zawodnikom wynagrodzenia jest obecnie gwarantowana na kilka sposobów. Po pierwsze, w przypadku zaistnienia zaległości zawodnik jest uprawniony do rozwiązania kontraktu z winy klubu. Po drugie, jeżeli dojdzie do rozwiązania kontraktu to zawodnik będzie uprawniony do żądania od klubu zapłaty odszkodowania za przedterminowe rozwiązanie kontraktu (i oczywiście zapłaty zaległego wynagrodzenia), którego może dochodzić przed Piłkarskim Sądem Polubownym przy PZPN. Po trzecie, jeżeli klub bezpodstawnie nie realizuje wobec zawodnika swoich zobowiązań finansowych, wówczas na klub mogą zostać nałożone sankcje dyscyplinarne.

Uchwałę  nr III/54 z dnia 27 marca 2015 roku Zarządu PZPN („Minimalne Wymagania dla standardowych kontraktów zawodników w sektorze zawodowej piłki nożnej”) w jej aktualnym brzmieniu – uchwalonym w dniu 29 czerwca 2021 roku – mogą Państwo znaleźć pod poniższym linkiem: Uchwała_III.54_z_27.03.2015_-_Minimalne_wymagania_kontraktowe

Autor: Jan Łukomski

Fotografia w nagłówku oraz uchwała: Polski Związek Piłki Nożnej

PRAWNE ASPEKTY OCHRONY INTERESÓW KLUBU SPORTOWEGO W UMOWIE SPONSORSKIEJ, CZĘŚĆ I

Polski Związek Piłki Nożnej wprowadził progresywne przepisy chroniąc zawodniczki w okresie ciąży oraz macierzyństwa.

Przepisy rozmaitych związków sportowych lub lig zawodowych w sportach zespołowych często regulują sytuacje, w których zawodnicy nie są w stanie – czasowo lub permanentnie – realizować swoich obowiązków kontraktowych z powodu kontuzji lub choroby. Nie jest to (niestety) absolutna norma, lecz w wielu sportach przepisy chronią zawodników przed nieuzasadnionym obniżeniem ich wynagrodzeń lub wypowiedzeniem przez kluby kontraktów. Materią, której dotychczas nie regulowano w przepisach sportowych był temat ciąż i macierzyństwa sportsmenek. Pomimo tego, że najpopularniejsze sporty zespołowe, w których uczestniczą drużyny kobiece to koszykówka oraz – przede wszystkim – piłka siatkowa, to pierwszym związkiem, który zdecydował się stworzyć przepisy chroniące kobiety – zawodniczki w okresie ciąży oraz macierzyństwa jest Polski Związek Piłki Nożnej. Jest to z jednej strony spowodowane faktem, że kobieca piłka nożna szybko zyskuje popularność, a także znaczną uwagę mediów, sponsorów oraz związków piłki nożnej. Po drugie, w piłce nożnej silną pozycję mają związki zawodowe piłkarzy i piłkarek), które na szczeblu międzynarodowym (FIFPro) są w stanie przekonać piłkarskich prawodawców (FIFA) do wprowadzania regulacji chroniącej prawa zawodników. Przepisy PZPN stanowią zatem implementację przepisów międzynarodowej federacji piłki nożnej w tym zakresie, podlinkowanych poniżej. (więcej…)

Gdy w ubiegłym roku pisaliśmy artykuł poświęcony kontraktom esportowym – o „ucieczce z więzienia kontraktowego” – przyjęliśmy (jak nam się wydawało) wyolbrzymiony przykład rażąco niekorzystnej umowy. Na jego podstawie wskazywaliśmy jakie możliwości przysługują zawodnikowi, który taki kontrakt podpisał. (więcej…)

TYPY UMÓW SPONSORSKICH I ICH OPODATKOWANIE

W ostatnich miesiącach wiele klubów sportowych musiało się zmagać z rezygnacjami sponsorów z dalszej współpracy. Epidemia wirusa COVD-19 i związany z nią kryzys gospodarczy sprawiły, że sponsorzy zaczęli szukać oszczędności, m.in. poprzez wycofywanie się ze swoich zobowiązań finansowych, próby rozwiązania zawartych umów lub odmowę prowadzenia negocjacji nad kontynuowaniem współpracy. (więcej…)

Niniejsze opracowanie dotyczy świadczeń, ulg i zwolnień, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy w związku z przeciwdziałaniem skutkom epidemii. Zostało ono oparte w głównej mierze o regulacje wprowadzone ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej „Ustawa”), nowelizacjami do ww. ustawy z dnia 31 marca 2020 r. oraz 16 kwietnia 2020 r., a także o przepisy zawarte w innych ustawach.

(więcej…)